COĞRAFYA ( DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ

DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ

1-Dünyanın Şekli ve Sonuçları

Dünya tam bir küre şeklinde olmayıp kutuplardan hafif basık ekvatordan da hafif şişkindir. Dünya'nın kendine özgü bu şekline Geoid denir.

Yandaki şekilde görüldüğü gibi, ekvatorun yarıçapı ile kutupların yarı çapı arasında 21 km'lik fark vardır. Bu farkın nedeni Dünyanın Geoid (Basık küre) olmasıdır.

DÜNYA'NIN ŞEKLİNİN SONUÇLARI

1- Dünya küre şeklinde olduğu için güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açısı enlemlere göre değişir. Ekvator ve çevresinde dik ve dike yakın açı ile gelir. kutuplara doğru gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür. Bunun sonucu olarak da, sıcaklık ekvatordan kutuplara doğru azalır.

2- Dünya küre şeklinde olduğu için güneş tarafından ancak bir tam yarısı aydınlanırken, diğer yarısı karanlıkta kalır.

3- Dünya küre şeklinde olduğundan, kutup yıldızının görnüm açısı üzerinde buluna enlemi verir. Kuzey kutup noktasında bulunan bir kişi, kutup yıldızını 90 derecelik bir açı ile görür. Kuzey kutbundan Ekvator'a doğru gidildikçe, kutup yıldızının görünme açısı küçülür. Örneğin; Sinop 42 derece Kuzey paraleli üzerinde bulunduğu için, merkezde bulunan bir kişi kutup yıldızını 42 derecelik bir açıyla görür.

4- Dünya küre şeklinde olduğu için. paralellerin boyları kutuplara doğru gidildikçe küçülür. Meridyenler ise kutuplardan başlayıp kutuplarda bittiği için boyları birbirine eşittir.

5- Dünya küre şeklinde olduğu için gölgesi daire biçimindedir.

6- Dünya kutuplardan basık ekvatordan şişkin (Geoid) olduğu için, en geniş paralel dairesi olan ekvatorun çevresi, tam dairelik bir meridyenin çevresinden daha büyüktür.

7- Dünya Geoid şeklinde olduğu için,kutup noktaları yerin merkezine, Ekvatora göre daha yakındır. Buna bağlı olarak da yerçekiminin kutuplarda daha fazla olduğu görülür. Dünya tam bir küre şeklinde olsaydı yerçekimi her enlemde aynı olurdu.